Η τρύπα ρευστότητας των τραπεζών κι ο δρόμος προς την χρεοκοπία (από την αρχή)

    Αφού η εβδομάδα πέρα από τους όποιους τραμπουκισμούς στο σύνταγμα, ξεκίνησε με πίνακες και σχεδιαγράμματα, άκρως κωμικοτραγικά, πώς θα ήταν δυνατόν να ξεφύγουμε εδώ, από αυτό το trend; Σε αντίθεση όμως με το, επίσης, trend της υπερ-πληθώρας αναλύσεων περί χρεοκοπίας και των πιθανών αποτελεσμάτων της, προτιμότερο είναι να κάνουμε μια επανάληψη για το πώς βρεθήκαμε εδώ, χρησιμοποιώντας (τι άλλο;) μερικά σχεδιαγράμματα.

Στα παρακάτω φαίνονται οι ροές χρημάτων των τριών μεγάλων παικτών της ελληνικής οικονομίας. Του κράτους, των ελληνικών τραπεζών και του ιδιωτικού τομέα. Επειδή η ελλάδα, καλώς ή κακώς, δεν λειτουργεί και δεν υπάρχει μέσα σε μια δική της ζώνη ρεαλισμού, χρήσιμο, λέω, είναι να βάλουμε και μερικές ροές από και προς το εξωτερικό και πιο συγκεκριμένα από και προς τις τράπεζες εξωτερικού, την ΕΚΤ, τις πολυεθνικές και τις off-shore εταιρίες «μας». Με μπλε είναι οι ροές στο εσωτερικό, καθώς και οι εισροές από το εξωτερικό και με κόκκινο οι ροές προς τα έξωθεν.

Ας ξεκινήσουμε να δούμε πως λειτουργούσε τόσο καιρό η ελληνική οικονομία, ξεκινώντας από τον πιο δυνατό παίκτη της, το κράτος, στο πρώτο σχεδιάγραμμα.

Το κράτος σαν βασικές ροές εσόδων, έχει τους φόρους μαζί με τον δανεισμό μέσω ομολόγων είτε από το εξωτερικό, είτε εγχώρια μέσω του τραπεζικού τομέα. Οι ροές των εξόδων του, περιλαμβάνουν τις διάφορες δημόσιες δαπάνες και τους τόκους από τον δανεισμό, ενώ ταυτόχρονα λειτουργεί σαν αγωγός μεταξύ ΕΚΤ και εγχώριων τραπεζών αφού αναλαμβάνει να διεκπεραιώσει τις εντολές που λαμβάνει από την ΕΚΤ σχετικά με τη ρύθμιση της προσφοράς χρήματος. Είτε τροφοδοτεί τις τράπεζες με ρευστό, είτε τις υποχρεώνει να κρατάνε στα ταμεία τους μεγαλύτερο ποσοστό καταθέσεων, το οποίο οι ίδιες δεν θα μπορούν να χρησιμοποιήσουν για να δανείσουν το κοινό.

Στην δική μας περίπτωση με το που αναλαμβάνει ο ΓΑΠ την πρωθυπουργία, το φθινόπωρο του 2009 κάνει μεγαλεπήβολα πλάνα, σχετικά με την αναδιαμόρφωση, εξυγίανση, ή πες το όπως αλλιώς θες, της ελληνικής οικονομίας. Η κατάσταση μέχρι εκείνη την στιγμή, περιλάμβανε ένα κράτος το οποίο συντηρούσε τον ιδιωτικό και τον τραπεζικό τομέα, δανειζόμενο μεγάλα ποσά από το εξωτερικό. Για να γίνει πιο κατανοητό αυτό, ας πάμε στα δύο επόμενα διαγράμματα.

Το ανω διάγραμμα είναι αυτό των εκροών και εισροών του ιδιωτικού τομέα. Με μια παραγωγή παραπέουσα, οι ουσιαστικές εισροές έρχονται από το κράτος και από έναν υπερδανεισμό από το τραπεζικό σύστημα. Η κατανάλωση είναι στοχευμένη κυρίως προς ξένα προϊόντα (όχι ότι υπάρχει και καμιά άλλη επιλογή), με αποτέλεσμα μεγάλη εκροή προς αλλοδαπές εταιρίες για την αποπληρωμή των εισαγωγών. Ταυτόχρονα, ένα μεγάλο ποσό από τις μεγαλύτερες ελληνικές εταιρίες μεταφέρεται στις παράκτιες θυγατρικές τους, οι οποίες δείχνουν εικονικά έσοδα, τα οποία δημιουργήθηκαν εγχώρια και είναι αφορολόγητα ή τυχαίνουν χαμηλότερης φορολόγησης από το να έμεναν εντός συνόρων.

Το τρίτο διάγραμμα του τραπεζικού τομέα, συμπληρώνει την εικόνα, προσθέτοντας τις ροές από και προς τις τράπεζες του εξωτερικού.

Για να επιστρέψουμε στο story μας, λίγο πριν γίνουν οι εκλογές του 2009, ο ιδιωτικός τομέας είναι ήδη κατά πολύ χρεωμένος στον τραπεζικό τομέα και ποντάρει πολύ στις κρατικές δαπάνες (όποια μορφή κι αν έχουν), ενώ ταυτόχρονα με την υψηλή κατανάλωση δημιουργεί μεγάλο έλλειμμα στο εμπορικό ισοζύγιο (εξαγωγές – εισαγωγές). Οι τράπεζες από την άλλη, έχουν μεγάλο άνοιγμα σε επισφαλή δάνεια προς τον ιδιωτικό τομέα (πράγμα για το οποίο είναι οι ίδιες υπεύθυνες), αλλά από παγκόσμια κρίση δεν πολυκαταλαβαίνουν αφού δεν έχουν εκτεθεί ιδιαίτερα σε τοξικά. Έχουν κάπως μετριαστεί οι ροές από τις μητέρες-τράπεζες του εξωτερικού, αλλά το μεγάλο άγχος είναι αν θα τα πάρουν πίσω από τους ιδιώτες. Το κράτος, επί Κωστάκη, δίνει ασύστολα σε αυτούς που έδινε ούτως ή άλλως,  κι ενώ οι δαπάνες του αρχίζουν να ξεφεύγουν κατά πολύ από τα όρια της Συνθήκης του Μάαστριχτ (επιτρεπόμενο όριο ελλείματος το 3% του ΑΕΠ), σχεδιάζει ταυτοχρόνως πακετάκι προς τις τράπεζες του ύψους των 25 δισ.

Μέσα σε όλο αυτό το όχι και τόσο ευχάριστο κλίμα, έρχεται ο ΓΑΠ και το επιτελείο του για να «σώσουν» την παρτίδα. Κάτι το φούσκωμα του ελλείμματος, κάτι η αποκάλυψη για τα μαγειρέματα των προηγούμενων, η ελλάδα ξαφνικά φαίνεται να χρωστάει τα κέρατά της. Κατά την πιο καλόπιστη άποψη, ο ΓΑΠ, επειδή δεν μπορεί να «εξυγιάνει» την ελληνική οικονομία από μόνος του, βάζοντάς μας σε αυτό το πολυπόθητο νεοφιλελεύθερο μπλόκ (που φυσικά δεν μας ρώτησε και κανείς αν θέλουμε να μπούμε), κινεί γη και ουρανούς έτσι ώστε τα απαραίτητα μέτρα να φανούν ότι έρχονται εκ των έξω (λέγε με τρόϊκα). Εκτός του ότι στην καλόπιστη αυτή περίπτωση αναδυκνείεται το μεγαλείο της ευφυίας του ΓΑΠ, σε IQ κάτι τις παραπάνω του ραν-ταν-πλαν, δημιουργεί σοβαρές επιπτώσεις και για τους τρεις παίκτες της οικονομίας.

Από την πλευρά του κράτους, στο πρώτο διάγραμμα, οι ροές από και προς τις τράπεζες του εξωτερικού διακόπτονται. Πανικοβάλ για τους ξένους τραπεζίτες από τα κρατικά ομόλογα που παίρνουν τον κατήφορο, σιγά μην αγοράσουν και νέα. Ταυτόχρονα κόβονται και οι ροές μεταξύ εγχώριων κι αλλοδαπών τραπεζών και όλοι αρχίζουν να ζορίζονται. Ο πανμέγιστος ΓΑΠ όμως, έχει ήδη φροντίσει γι’αυτό. Υπάρχουν τα δάνεια από ΔΝΤ που θα μας καλύψουν μέχρι να φτιάξουμε το τσαρδί μας. Και πως θα το φτιάξουμε; Θα ανοίξουμε την αγορά στον ιδιωτικό τομέα, θα κόψουμε τις παροχές, θα κάνουμε λίγη υπομονή «και ξανά προς την δόξα τραβά». Με το που ρίξουμε το έλλειμμα και σταθεί λίγο στα πόδια του ο ιδιωτικός τομέας, θα ανακτήσουμε την εμπιστοσύνη των αγορών και ποιος μας πιάνει.

Σε αυτό το σημείο κρίσιμο είναι να σχολιαστεί το σχέδιο, το οποίο, πολύ απλά, ήταν ανύπαρκτο, τουλάχιστον σε δεύτερο επίπεδο. Το ότι δεν ευόδωσε είναι προφανές. Θα μπορούσε να πει κάποιος, κάνοντας το δικηγόρο του διαβόλου, ότι η αποτυχία του οφείλεται στους φοροφυγάδες έλληνες και στην λευκή απεργία των εφοριακών, στους ανυπάκοους ταξιτζήδες, φαρμακοποιούς και λοιπούς που δεν εφαρμόζουν το σχέδιο και ας υποθέσουμε για μια στιγμή πως έχει δίκιο. Το ότι, όμως, κάποιος σχεδιάζει να εξυγιάνει μια οικονομία, η οποία λειτουργεί από το ’74 στηριζόμενη στις οικοδομικές εργασίες,  με το απλά να ανοίξει κάποια δευτερεύοντα επαγγέλματα, όπως οι φορτηγατζήδες, συγκριτικά με τον πρωτογενή τομέα (γεωργία κλπ), ενώ ταυτοχρόνως διστάζει να τα βάλει με την πελατειακή του βάση (μεγάλο μέρος μονίμων του δημοσίου), είναι με όσο το δυνατόν πιο καλόπιστη διάθεση, τουλάχιστον ηλίθιο.

Ο ΓΑΠ το βλέπει όλο αυτό, αλλά είναι αργά για να κάνει πίσω. Για κάποιες μαλακίες το reset δεν είναι διαθέσιμο. Παρ’όλ’αυτά, έχει ένα τελευταίο χαρτί να παίξει. Ο Τρισές πείθεται να αφήσει για λίγο το manual στην άκρη, που αναφέρει ότι η ΕΚΤ πρέπει να φροντίζει πάση θυσία για τον πληθωρισμό δεν πα να βουλιάζει ολόκληρη η ΕΕ, και αρχίζει να στέλνει ρευστό προς την ελληνική οικονομία. Το αποτέλεσμα έχει δύο ερμηνείες. Κατά την πρώτη, αυτή της κυβερνήσεως, ο σκοπός ήταν να δωθεί το ρευστό στους ιδιώτες, μέσω των τραπεζών, έτσι ώστε να ζωντανέψει λίγο η κίνηση της αγοράς, μπας και αρχίσει να αυξάνει λίγο το ΑΕΠ και πείσουμε κανέναν ότι πήραμε τα πάνω μας. Ακόμα κι αυτό το κοντόφθαλμο σχέδιο, όμως, πέφτει σε σκόπελο που ακούει στο όνομα τράπεζες. Οι τελευταίες βρίσκονται σε μεγάλη παράκμα. Ενδεικτικός είναι ο ενιαίος ισολογισμός των Alpha και Eurobank, οι οποίες μαζί έχουν επισφάλειες 100 δισ. και καταθέσεις 80 δισ. Αν προστεθούν και τα 13,5 δισ. σε κρατικά ομόλογα, τότε είναι μέσα σχεδόν 35 δισ. Οι τράπεζες όπως θα έπρεπε να ήταν αναμενόμενο, κρατούν όλο αυτό το  ρευστό (όχι ότι ήταν και κάποιο σπουδαίο νούμερο) για την πάρτυ τους και κλείνουν την κάνουλα προς το κοινό κι έτσι μένουμε όλοι με έλλειψη ρευστότητας. Κατά την δεύτερη ερμηνεία, το πακετάκι αυτό πήγαινε κατευθείαν για να καλύψουν τις τρύπες τους οι τράπεζες, αλλά προφανώς με μηδενικό αποτέλεσμα.

Γυρνώντας πίσω στα διαγράμματα, ο ιδιωτικός τομέας, στον οποίο έχουν πέσει όλα τα φώτα πάνω του, στερείται ροών αφού πλέον από τράπεζες δεν μπορεί να δανείζεται, ενώ για τις δημόσιες δαπάνες έχουν πέσει τίτλοι τέλους. Την ίδια στιγμή, όποιες δυνάμεις είχε για να ορθοποδήσει μόνος του, του τις ρουφάνε οι φόροι. Οι τράπεζες, στο δικό τους διάγραμμα, έχουν κρατήσει τις περισσότερες ροές ανοιχτές, οι οποίες όμως δεν είναι αρκετές για να συντηρηθούν εν ζωή. Η μόνη ροή κομμένη προ πολλού, είναι από τις τράπεζες του εξωτερικού (η οποία έιναι και η πιο βασική), οι οποίες αντιμετωπίζουν ακριβώς το ίδιο πρόβλημα, αλλά σε πολύ μεγαλύτερα μεγέθη. Ανεξαρτήτως όμως αυτού, οι τράπεζες έχουν το πρωτέρημα ότι δεν μπορούν να κλείσουν, διαφορετικά θα προκαλέσουν συστημική κρίση. Κι έτσι ο κλήρος πέφτει στον ιδιωτικό τομέα και στο κράτος.

Η κατάσταση στο τελευταίο έιναι λίγο πολύ γνωστή, όπως είναι και η συνέχεια της ιστορίας. Ο ΓΑΠ παίρνει πόδι κι αναλαμβάνει ο Μπενίτο βάζοντας σε κίνηση το παλιό καλό πελατειακό κράτος, φορώντας το σωσίβιο και περιμένοντας την πρόσκρουση, ενώ οι έξω προσπαθούν να βρουν την πιο φτηνή, σε πολιτικό κόστος, λύση, εθελοτυφλώντας μπροστά στο ναυάγιο της ΕΕ.

PS1 Στους συνωμοσιολογάκηδες, το παραπάνω story θα φαίνεται αθώο και μπορεί και να είναι. Ούτως ή άλλως, εξ αρχής ειπώθηκε ότι είναι το πιο καλόπιστο σενάριο, αλλά είναι και αρκετά πιθανό. Παρ’όλ’αυτ’α, όποιο σενάριο κι αν κοιτάξει κανείς, το set up παραμένει το ίδιο.

PS2 Στοιχηματάκι κανείς για το αν θα δηλώσουμε επισήμως χρεοκοπία, πριν ή μετά τις εκλογές;

Εσωτερική χρεοκοπία;

  Πολύ ενδιαφέρον άρθρο του Βιλιάρδου, όπως αναδημοσιεύτηκε από το youpayyourcrisis. Εις βάθος ανάλυση του σεναρίου χρεοκοπίας. Η βασική ιδέα είναι ότι το κράτος κρατιέται στον ορό για να αποφευχθεί η όποια κρίση από παύση πληρωμών στο εξωτερικό, αλλά ταυτόχρονα υπάρχει στάση πληρωμών προς το εσωτερικό της χώρας. Πιο λιανά, χρεοκοπία για μας, αλλά όχι για τους άλλους. Προσωπική ένσταση για το αν μπορεί να διατηρηθεί αυτό το status για πολύ ακόμα, αφού η χρεοκοπία προς άπαντες είναι προ των πυλών. Το άρθρο είναι μεγαλούτσικο μεν, αλλά περιεκτικότατο και διαφωτιστικότατο δε.

Πηγή: sofokleous 10

B. Bιλιάρδος

Πιθανολογούμε ότι, η Ελλάδα θα διατηρηθεί στην Ευρωζώνη, θα ισορροπεί σε τεντωμένο σχοινί χωρίς να χρεοκοπεί, ενώ ταυτόχρονα θα υφίσταται όλα τα δεινά της στάσης πληρωμών

Πάρα πολλές φορές ευρισκόμαστε αντιμέτωποι με ερωτήσεις, σχετικά με το τι ακριβώς είναι η χρεοκοπία. Η απάντηση μας είναι ότι, ένα κράτος πτωχεύει όταν δεν μπορεί να πληρώσει τους δανειστές του - αυτούς δηλαδή που διαθέτουν ληξιπρόθεσμες υποσχετικές πληρωμής (ομόλογα), οι οποίες αφορούν είτε τόκους, είτε χρεολύσια (δόσεις). Γράφουμε δανειστές και όχι πιστωτές, επειδή υπάρχει σημαντική διαφορά μεταξύ τους. Οι πιστωτές είναι δυνατόν να είναι προμηθευτές του δημοσίου, οι οποίοι δεν έχουν κρατικά αξιόγραφα στην κατοχή τους – οπότε μπορεί να επιβάλλουν την πτώχευση, όπως και στις επιχειρήσεις, μόνο αφού δικαιωθούν τελεσίδικα από κάποιο δικαστήριο, εκδώσουν διαταγή πληρωμής κλπ.

Περαιτέρω, δεν υπάρχει μεγάλη διαφορά μεταξύ της πτώχευσης μίας επιχείρησης και ενός κράτους – όπου, στην περίπτωση της επιχείρησης, οι δανειστές είναι συνήθως τράπεζες (πιστωτές οι προμηθευτές της, το προσωπικό κλπ.). Αντίθετα όμως με τις επιχειρήσεις, τα κράτη δεν μπορούν να κλείσουν δηλώνοντας χρεοκοπία, ενώ δεν υπάρχει Πτωχευτικό Δίκαιο και δεν μπορεί να διορισθεί σύνδικος πτώχευσης – ο οποίος θα πουλούσε όλα τα περιουσιακά στοιχεία τους κράτους, θα πλήρωνε με αυτά μέρος των υποχρεώσεων του και θα το εκκαθάριζε (έκλεινε).

Στη θέση του συνδίκου πτώχευσης, αλλά με εντελώς διαφορετικό τρόπο, υπεισέρχεται το ΔΝΤ - το οποίο ουσιαστικά «εκβιάζει» την πώληση των περιουσιακών στοιχείων του κράτους (ιδιωτικοποιήσεις), αρνούμενο να πληρώσει τις δόσεις που έχει υποσχεθεί, εάν δεν συμμορφώνεται με τις απολυταρχικές εντολές του η εκάστοτε κυβέρνηση.

Το κενό αυτό τώρα, την μη ύπαρξη πτωχευτικού Δικαίου δηλαδή για τα κράτη, προγραμματίζει να καλύψει η ΕΕ - μετά από απαίτηση της Γερμανίας, όταν θα έχουν ολοκληρωθεί οι διαδικασίες του EFSM (περί το 2013). Ειδικά όσον αφορά τιςιδιωτικοποιήσεις, οφείλουμε να διαχωρίζουμε τις κοινωφελείς εταιρείες (δεν επιτρέπεται η πώληση τους), τις στρατηγικές, τις ζημιογόνες και τις κερδοφόρες (η πώληση των τελευταίων μειώνει τα χρέη αλλά αυξάνει τα ελλείμματα, τα οποία εκβάλλουν αργότερα στα χρέη – οπότε είναι δώρο άδωρο).    

Η επόμενη ερώτηση είναι συνήθως εάν η Ελλάδα έχει ήδη χρεοκοπήσει, αφού δεν θα μπορούσε να πληρώσει τα χρέη της χωρίς τη συνδρομή της Τρόικας – επίσης, εάν είναι σε καθεστώς επιλεκτικής χρεοκοπίας. Όσον αφορά το πρώτο, η χώρα μας φυσικά δεν έχει χρεοκοπήσει, αφού ο δανεισμός από το ΔΝΤ της Βραζιλίας, για παράδειγμα, δεν την οδήγησε τελικά στη χρεοκοπία (αν και οφείλουμε να σημειώσουμε εδώ ότι, το δημόσιο χρέος της Βραζιλίας, όπως επίσης της Αργεντινής και τηςΟυρουγουάης την κρίσιμη εποχή, δεν υπερέβαινε το 60% του ΑΕΠ τους – έναντι 160% της Ελλάδας σήμερα).   

Εκτός αυτού, η Ελλάδα δεν ευρίσκεται ακόμη σε καθεστώς επιλεκτικής χρεοκοπίας – κάτι που θα μπορούσε σύντομα να συμβεί, εάν εφαρμοσθούν οι αποφάσεις της 21^ης Ιουλίου (διαγραφή χρεών από τους ιδιώτες-επενδυτές, ύψους 21% κλπ.). Επίσης όχι σε καθεστώς ελεγχόμενης χρεοκοπίας, αφού αυτό σημαίνει τη συμφωνία του κράτους με τους δανειστές του, αναφορικά με την επιμήκυνση των πληρωμών, τη διαγραφή μέρους των χρεών κλπ. – κάτι που θα μπορούσε επίσης να συμβεί, όταν και εάν εφαρμοσθούν οι αποφάσεις της ΕΕ.       

Σε σχέση τώρα με την πολυσυζητημένη «εκδίωξη» της χώρας μας από το Ευρώ, θα λέγαμε αρχικά ότι, δεν μπορεί κανένας να μας υποχρεώσει (με βάση την Ευρωπαϊκή συνθήκη) – ίσως όμως να μπορεί να μας «εκβιάσει», έτσι ώστε να το αποφασίσουμε μόνοι μας. Φυσικά η υποτίμηση που θα ακολουθούσε, αφενός μεν θα εκσφενδόνιζε το εξωτερικό χρέος μας στα ύψη (δημόσιο και ιδιωτικό), αφετέρου θα οδηγούσε τις τράπεζες, καθώς επίσης τις επιχειρήσεις (όλους εμάς επομένως) στην απόλυτη καταστροφή (υποθετικό σενάριο χρεοκοπίας).

Σχετικά τώρα με την άνοδο της ανταγωνιστικότητας της Ελλάδας, λόγω της υποτίμησης εάν η χώρα υιοθετούσε τη δραχμή(ένα σενάριο που επικαλούνται αρκετοί), θεωρούμε ότι μάλλον αποτελεί μία σκόπιμη πλάνη. Η «εσωτερική υποτίμηση», η οποία επιδιώκεται σήμερα (μείωση των μισθών κλπ.), έχει ουσιαστικά τον ίδιο ακριβώς στόχο και σκοπό. Μοναδική ίσως διαφορά είναι το ότι, δεν γίνεται συνήθως αποδεκτή από τους εργαζομένους – τους οποίους «κοροϊδεύει» κανείς ευκολότερα, με τη βοήθεια της πληθωριστικής υποτίμησης (μείωση της αγοραστικής αξίας των μισθών κ.α.). 

Ολοκληρώνοντας, για τον υπόλοιπο πλανήτη, τόσο η ενδεχόμενη χρεοκοπία της Ελλάδας, όσο και η έξοδος της από την Ευρωζώνη σήμερα (μετά το 2013 θα αλλάξουν οι συνθήκες), θα είχε απίστευτα καταστροφικά αποτελέσματα – μεταξύ άλλων τη διάλυση της Ευρωζώνης, εκτεταμένες χρεοκοπίες κρατών και τραπεζών, μείωση του παγκόσμιου ΑΕΠ λόγω τεράστιας ύφεσης (υπολογίζεται στο -15%), μαζική κατάρρευση νομισμάτων και χρηματιστηρίων (ενδεχομένως του ίδιου του χρηματοπιστωτικού συστήματος), κοινωνικές εξεγέρσεις διεθνώς, επαναστάσεις, πολέμους κλπ.

Σε κάθε περίπτωση βέβαια, επειδή η πτώχευση της δεν εξαρτάται πλέον από την ίδια, η Ελλάδα μπορεί να χρεοκοπήσει σε μία ώρα, σε μία ημέρα, σε μήνες ή και σε χρόνια – όταν το επιτρέψουν οι διεθνείς συγκυρίες, οι αγορές ή οι σχεδιασμοί των «εταίρων» της, ενώ δεν υπάρχει τίποτα πιο βασανιστικό για τον άνθρωπο, από την αναμονή του «μοιραίου».    

Δυστυχώς για όλους μας, η Ελλάδα κινδυνεύει ανά πάσα στιγμή να χρεοκοπήσει, παρά το ότι έχει υψηλότερα περιουσιακά στοιχεία από το δημόσιο χρέος της - ενώ ο συνολικός δανεισμός της, δημόσιος και ιδιωτικός, ήταν μέχρι πρόσφατα χαμηλότερος ακόμη και από τη Γερμανία (άρθρο: Τα παιδιά του Σικάγου). Σε παραλληλισμό με μία επιχείρηση λοιπόν, η οποία πτωχεύει παρά το ότι διαθέτει ένα μεγάλο αριθμό ακινήτων, τα οποία όμως δεν είναι νοικιασμένα, η χώρα μας οδηγείται στην καταστροφή λόγω της διαχρονικής ανικανότητας των «διαχειριστών» της να εκμεταλλευθούν τη δημόσια περιουσία της – «άψυχη» και έμψυχη.    

Η ΑΝΑΓΚΗ ΧΡΕΟΚΟΠΙΑΣ

Με βάση όλα όσα συμβαίνουν σήμερα διεθνώς, θα μπορούσε κανείς να ισχυρισθεί ότι, εν αγνοία μας έχει απαγορευθεί στην Ελλάδα να χρεοκοπήσει – παρά το ότι, κατά πολλούς, μόνο έτσι θα έλυνε τα χρόνια προβλήματα της οικονομίας της. Για παράδειγμα, όταν

(α)  μία επιχείρηση λειτουργεί με ζημία (στην περίπτωση μίας χώρας, όταν οι δαπάνες του προϋπολογισμού είναι μεγαλύτερες από τα έσοδα),

(β)  αγοράζει περισσότερα από όσα πουλάει (στην περίπτωση τους κράτους, έλλειμμα στο ισοζύγιο εξωτερικών συναλλαγών ύψους 14% του ΑΕΠ),

(γ)  όσο και να περιορίσει το προσωπικό της ή/και να μειώσει τους μισθούς, δεν επιστρέφει στην κερδοφορία(απολύσεις ΔΥ),

(δ)  οι τόκοι για τα δάνεια της πλησιάζουν το 40% των ετησίων εσόδων της, ενώ οι δόσεις των δανείων είναι αδύνατον ποτέ να πληρωθούν,

θα ήταν εντελώς ανεύθυνο να συνεχίσει να λειτουργεί – αφού έτσι θα κατάστρεφε όλο και περισσότερες τράπεζες ή προμηθευτές της.

Επομένως, ο διαχειριστής της θα έπρεπε αμέσως να δηλώσει πτώχευση – έτσι ώστε αφενός μεν να πάψει να χρεώνει τους πιστωτές της ζημιογόνας εταιρείας του, αφετέρου να προστατέψει την επιχείρηση από τους δανειστές της, υπαγόμενος στο άρθρο 99 του πτωχευτικού κώδικα.

Δηλαδή, ο διαχειριστής θα ήταν υποχρεωμένος να ζητήσει τη διαγραφή μέρους των χρεών της εταιρείας του από τους δανειστές της, την επιμήκυνση των δόσεων και χαμηλά επιτόκια – μήπως έτσι καταφέρει και διασώσει κάποιο μέρος της επιχείρησης, με στόχο να μη χάσουν τις δουλειές τους οι εργαζόμενοι (ούτε τις επενδύσεις τους οι μέτοχοι της). Διαφορετικά, εάν δεν δήλωνε χρεοκοπία, θα ήταν υπεύθυνος απέναντι στο νόμο - αφού δεν επιτρέπεται να λειτουργεί μία εταιρεία υπό τις παραπάνω προϋποθέσεις.     

Η ΕΛΛΑΔΑ

Επιστρέφοντας στη χώρα μας, είναι πέραν πάσης αμφιβολίας ότι, δεν θα μπορέσει να ανταπεξέλθει με τα πολυποίκιλα προβλήματα της (το 2009 θα μπορούσε σχετικά εύκολα – ενδεχομένως και το 2010),

(α)  εάν δεν μειωθούν τα επιτόκια δανεισμού (στο 1,5% - όσα πληρώνουν οι Ελληνικές τράπεζες στην ΕΚΤ),

(β)  εάν δεν επιμηκυνθεί ο χρόνος αποπληρωμής των οφειλών της, τουλάχιστον στα 40 έτη - όπως πέτυχε η Γερμανία το 1953, μαζί με τη διαγραφή μεγάλου μέρους των χρεών της (η Γερμανία απαίτησε επίσης να μην είναι οι δόσεις για τα υπόλοιπα υψηλότερες από το 4% των εξαγωγών της - οπότε οι δανειστές της τη βοήθησαν να αυξήσει τις εξαγωγές, για να πληρωθούν γρηγορότερα)

(γ)  εάν δεν γίνουν παραγωγικές επενδύσεις από τις χώρες του ευρωπαϊκού Βορά, έτσι ώστε να επιλυθεί το πρόβλημα του αρνητικού ισοζυγίου εξωτερικών συναλλαγών, καθώς επίσης

(δ)  εάν η κυβέρνηση δεν καταφέρει τελικά να ελέγξει τις δαπάνες, παράγοντας πρωτογενή πλεονάσματα στον προϋπολογισμό (κέρδη προ τόκων και δόσεων).  

Παράλληλα φυσικά θα πρέπει να δημιουργηθεί ένα σωστό επιχειρηματικό πλαίσιο (φορολογικό κλπ.), το οποίο να εξασφαλίζει την ανάπτυξη, να αποκατασταθεί η εμπιστοσύνη στην πολιτική, να καταπολεμηθεί η διαφθορά των ιθυνόντων κλπ.

Εάν όμως δεν συμβούν όλα αυτά, καθώς επίσης εάν συνεχίσει να ακολουθείται η καταστροφική πολιτική λιτότητας, παράλληλα με τη λεηλασία κράτους και Πολιτών, κατά τις μεθόδους των συνδίκων του διαβόλου, η Ελλάδα δεν θα έχει μέλλον.

Είναι δυνατόν όμως να μην το γνωρίζουν οι δανειστές μας; Υπάρχει έστω και μία πιθανότητα να μην το έχει συνειδητοποιήσει η Γερμανία ή το ΔΝΤ; Τι ακριβώς επιδιώκουν, επιμένοντας στο ίδιο λανθασμένο «μονοπάτι»;

Κατά την άποψη μας, η απάντηση στα ερωτήματα αυτά είναι απλούστατη – ενώ θυμίζουν σήμερα το «γόρδιο δεσμό», όπως κάποτε την τοποθέτηση του Δούρειου Ίππου μέσα στο κάστρο της Ευρωζώνης.

Ειδικότερα, επειδή η Τρόικα φαίνεται πως απέτυχε να «τιθασεύσει» την «κομματικοκεντρική» Πολιτική μας, όπως έχουμε αποτύχει όλοι εμείς οι Πολίτες τόσα χρόνια, αποφάσισε να μεταφέρει τις ευθύνες ξανά σε εμάς – εξαναγκάζοντας μας όμως αυτή τη φορά να δράσουμε.

Δηλαδή, οδήγησε τη χώρα στο μονόδρομο της «εσωτερικής χρεοκοπίας» (στάση πληρωμών εντός συνόρων) - όπου η Ελλάδα

(α)  θα διατηρηθεί στην Ευρωζώνη, έτσι ώστε να μην δημιουργήσει πρόβλημα στο ευρώ,

(β)  θα ισορροπεί σε τεντωμένο σχοινί χωρίς να χρεοκοπεί, έτσι ώστε να μην δημιουργήσει πρόβλημα στον πλανήτη, αλλά

(γ)  θα υφίσταται όλα τα «δεινά» της χρεοκοπίας (φυσικά είναι πιθανόν η εκτίμηση μας να είναι εντελώς εσφαλμένη – πόσο μάλλον αφού δεν γνωρίζουμε τι ακριβώς συζητείται από την κυβέρνηση).

Αυτό θα μπορούσε να επιτευχθεί με έναν σχετικά εύκολο τρόπο: η Τρόικα θα πληρώνει μόνο τους ξένους δανειστές μας, τουλάχιστον μέχρι το 2013 (όπου θα έχει εξουδετερωθεί η Ελληνική βόμβα), θα μετατρέπει τα νέα δάνεια της σε ενυπόθηκα, ενώ παράλληλα θα διατηρεί προστατευμένες τις Ελληνικές τράπεζες, σε συνδυασμό με κάποιες άλλες ενέργειες.

Η κυβέρνηση λοιπόν θα είναι υποχρεωμένη να καλύπτει τις λοιπές ανάγκες της (ελλείμματα κλπ. ύψους περί τα 2 δις € μηνιαία) μόνη της - μη έχοντας τη δυνατότητα να τις χρηματοδοτήσει με νέα δάνεια. Επομένως, θα είναι αναγκασμένη να παράγει πρωτογενή πλεονάσματα από αμέσως ή να μην πληρώνει τις υποχρεώσεις της στο εσωτερικό (μισθούς, συντάξεις κλπ.).

Πιθανολογούμε λοιπόν ότι, ακριβώς για το λόγο αυτό ο πρωθυπουργός διέκοψε το ταξίδι του και υιοθετήθηκαν σε συνθήκες πανικού οι νέοι φόροι – παράλληλα με τις μειώσεις των δαπανών που ανακοινώνονται (απολύσεις ΔΥ κλπ.). Πλέον, χωρίς το φόβο του πολιτικού κόστους, αφού δεν υπάρχει καμία απολύτως εναλλακτική επιλογή για την κυβέρνηση.

Μοναδικό, μεγάλο ίσως μειονέκτημα του ενδεχόμενου σχεδίου εσωτερικής χρεοκοπίας της Ελλάδας, είναι η αντίδραση των Πολιτών – όπου ελπίζουμε να μην αναγκασθεί ακόμη μία φορά η Ελλάδα, να γίνει το πειραματόζωο του πλανήτη.

ΕΠΙΛΟΓΟΣ

Ίσως εδώ πρέπει να αναφέρουμε πώς ακριβώς λειτουργούν οι Η.Π.Α., αφού όλο και περισσότερες Πολιτείες της οδηγούνται στη στάση πληρωμών – χωρίς όμως να αποτελούν μεγάλο κίνδυνο για την υπερδύναμη, ή για τον υπόλοιπο πλανήτη, όπως η Ελλάδα. Στις Η.Π.Α. υπάρχουν τρία σημαντικά στοιχεία, τα οποία δεν υφίστανται στην Ευρώπη:

(α)  Κεντρικό κρατικό σύστημα αναδιανομής, όπως αυτό για τις νόμιμες συντάξεις (social security) ή για την ιατρική περίθαλψη – οπότε αποφεύγονται οι κοινωνικές αναταραχές, οι οποίες οφείλονται κυρίως στην έλλειψη (απώλεια) των δύο παραπάνω κοινωνικών παροχών.  

(β)  Ομόλογα του ομοσπονδιακού κράτους, τα οποία χρησιμοποιούνται από τις τράπεζες σαν εγγυήσεις. Για παράδειγμα, μία Πολιτεία των Η.Π.Α. μπορεί να χρεοκοπήσει, αλλά οι τράπεζες της δεν σταματούν να λειτουργούν – δεν πτωχεύουν δηλαδή.

(γ)  Οι επί μέρους Πολιτείες είναι υποχρεωμένες να εξοφλούν, πριν από οτιδήποτε άλλο, τα ληξιπρόθεσμα δάνεια τους - από τα φορολογικά τους έσοδα. Δηλαδή, πρώτα πληρώνουν τους δανειστές τους και μετά τους δημοσίους υπαλλήλους τους ή άλλου είδους έξοδα – οπότε έχουν την εμπιστοσύνη των «αγορών».

Στα πλαίσια αυτά και χωρίς να επεκταθεί κανείς σε λεπτομέρειες, δεν μπορεί παρά να αναρωτηθεί το εξής: Μήπως οι μελλοντικές Ηνωμένες Πολιτείες της Ευρώπης σχεδιάζεται πλέον να ακολουθήσουν αυτόν ακριβώς το δρόμο των Η.Π.Α., πειραματιζόμενες εν πρώτοις με την πάμπλουτη, πολλαπλά προικισμένη, αλλά ανυπότακτη και μαχητική Ελλάδα;

(Άρθρο μας: Η ιδανική υποψήφια χώρα για τον παραδειγματισμό των υπολοίπων «εταίρων» της Ευρωζώνης: Κατάχρηση δεσπόζουσας θέσης ή μήπως μία δίκαιη απόφαση για την υπεράσπιση του ευρώ; 12/4/2009 (30388 αναγνώσεις)

Υστερόγραφο: Επειδή είχαμε αρκετές ερωτήσεις στο θέμα της λειτουργίας των Πολιτειών στις Η.Π.Α., σε συνδυασμό με τις τράπεζες, αυτό που εννοούμε είναι το ότι, η Ευρωζώνη θα επιλέξει πιθανότατα (είναι ουσιαστικά η πρόταση του ΔΝΤ) την ενίσχυση (ανακεφαλαιοποίηση) των τραπεζών, αντί την αύξηση των κεφαλαίων του EFSM (χωρίς να έχει αποφασισθεί η δημοσιονομική ένωση).

Η αιτία είναι το ότι, ο μηχανισμός στήριξης θα έπρεπε να διαθέτει πάνω από 2 τρις €, εάν τυχόν κινδύνευε η Ιταλία (ήδη υποτιμήθηκε) και η Ισπανία. Αντίθετα, η κεφαλαιακή ενδυνάμωση των τραπεζών θα απαιτούσε πολύ λιγότερα χρήματα -ενώ θα διευκόλυνε παράλληλα τη διαγραφή χρεών σε χώρες που δεν μπορούν να ανταπεξέλθουν με το δανεισμό τους, όπως για παράδειγμα η Ελλάδα, χωρίς να χρεοκοπήσουν οι τράπεζες και το χρηματοπιστωτικό σύστημα.

Βασίλης Βιλιάρδος (copyright)

Αθήνα, 20. Σεπτεμβρίου 2011

viliardos@kbanalysis.com